رابطه مستقیم منابع آب و خاك با امنیت غذایی لزوم تأمین، حفاظت و بهره‌برداری بهینه از آن‌را اجتناب ناپذیر نموده است. بی‌تردید یكی از مهم‌ترین مسائل و چالش‌هایی كه بسیاری از كشورها با آن روبرو هستند، تعادل در بهره برداری و پایداری منابع تجدید شونده در عرصه‌های تولید كه در گویش فارسی حوزه آبخیز نامیده می‌شود می باشد .
حفاظت خاك و آبخیزداری به منظور ایجاد تعادل طبیعی در حوزه‌های آبخیز برای استمرار تولید آب با كیفیت و كمیت مطلوب و دستیابی به توسعه پایدار و پی‌آمدهای مرتبط آن نظیر مهار فرسایش و رسوب، پیشگیری و مهار تخریب منابع طبیعی تجدید شونده و محیط زیست، حفظ و احیاء رویشگاه گیاهان و زیستگاه حیات وحش و عرصه‌های تفرجگاهی، مبحث علمی است كه امروزه در بسیاری ازكشورهای جهان به عنوان كلید حل معمای مسائل بر شمرده شده در بالا قلمداد شده است.
تعاریف مورد قبول آبخیزداری از دیدگاه مجامع بین المللی
Gill : آبخیزداری عبارت از تلفیق مدیریت کلیه منابع طبیعی موجود در یک زیر حوزه آبخیز با تأکید بر بهینه شدن توسعه اجتماعی و اقتصادی است .
Josef : آبخیزداری عبارت از مدیریت منابع موجود در یک حوزه آبخیز مشروط بر نادیده نگرفتن ارتباطات بین آن ها به منظور توسعه اکولوژیک است.
Sateland : آبخیزداری عبارت از سازماندهی برنامه ریزی و مدیریت منابع طبیعی موجود در یک حوزه آبخیز به منظور حفاظت، احیاء و توسعه مشروط بر افزایش کمی و کیفی آب و دستیابی به توسعه پایدار
تعریف آبخیزداری در ایران
آبخیزداری مدیریت منابع زیستی در حوزه های آبخیز به نحوی که مدیریت اعمال شده منجر به حداقل خسارت به منابع آب و خاک شود.
اهداف بخش
۱- ارائه الگوهاي مديريتي متفاوت در حوزه هاي آبخيز استان
۲-ارائه روشهاي مناسب در حفاظت منابع آب و خاك و گياه جهت احيا و توسعه منابع طبيعي
۳-افزايش ذخيره آبهاي زيرزميني در سفره هاي آبخوان
۴- تعيين مناسب ترين روش هاي بهره برداري از سيلاب هاي سرگردان در اراضي تخريب شده و دشت هاي دامنه اي
۵- بررسي كاربرد انواع روش هاي مكانيكي، غير مكانيكي و بيولوژيكي در حفاظت آب و خاك و گياه و مهار فرسايش در رودخانه هاي فصلي و سيلابي
۶- افزايش اقتصاد معيشتي آبخيزنشينان با هدف حفظ امنيت غذایي منطقه و كاهش مهاجرت
7- بررسي نقش فعاليتهاي عمراني در تشديد فرسايش و رسوب حوزه ها و شيوه هاي عملي كنترل آن.
8- ارائه راهكار هاي عملي اصلاح مسير شخم در حوزه ها.
9- ارزيابي و تعيين مناسب ترين و اقتصادي ترين روش هاي ساماندهي رودخانه ها و مسيل ها (با تاكيد بر روش هاي بيو مهندسي).
10- بررسي و بهنيه سازي معيارها و ضوابط طراحي و مكان يابي سازه هاي كنترل فرسايش و رسوب از ديدگاه فني و اقتصادي (دامنه ها، آبراهه ها و رودخانه ها).
11- بررسي سهم انواع فرسايش در توليد رسوب.
12- تعيين روشهاي كنترل فرسايش و رسوب در سازندهاي مارني.
13- ارزيابي و بهينه سازي روشهاي بهره برداري از سيلاب.
14- تعيين مناسبترين گونه هاي درختي و گياهي جهت اجراي پروژه هاي بيولوژيكي در حوزه ها با تاكيد بر جنبه در آمد زائي آنها براي آبخيز نشينان.
15- شناخت موانع مشاركت مردمي در اجرا و نگهداري پروژه هاي آبخيزداري در حوزه ها و راههاي جلب مشاركت مردمي. شناسايي آن دسته از مشكلات ساكنين حوزه ها كه از طريق اجراي پروژه هاي آبخيزداري قابل رفع مي باشند.